اخبار استقلال

به بهانه نشست
تخصصی دستفروشی و رفاه اجتماعی در دانشكده علوم اجتماعی داشگاه تهران

دستفروشی شغلی
با حقایق آشكار و پنهان زیاد

محل تلاقی
عرضه و تقاضا را بازار می گویند.

بازارها انواع
مختلفی دارند كه در یك حالت كلی می توان به آنها را به بازار رسمی و غیر رسمی
تقسیم كرد.

بازار رسمی
معمولا” سازمان یافته و دارای قواعد و قوانین و مقررات مدونی می باشند. اما
بازار غیر رسمی عموما” غیر سازماندهی شده ،بدون ضابطه و بدون روابط رسمی و
تعریف شده هستند. بازارهای غیر رسمی آسان ترین روش برای رساندن كالاها به دست مصرف
كنندگان است كه در بیشتر مواقع برای كاهش هزینه ها استاندارد های كالاها همانند
بسته بندی مناسب ،خدمات پس از فروش و… نادیده گرفته می شود.اما چه چیزهایی باعث
می گردد با وجود كاستی های فراوان این بازار همچنان در جهان یك بازار پر رونق
باشد. وچه كسانی جذب این بازارها می گردند؟

افزایش قیمت
كالاها و از سوی دیگر كاهش قدرت خرید مردم در وهله اول عامل اصلی رونق گرفتن این
بازار هاست.از سوی دیگر هم كاهش اشتغال و افزایش بیكاری باعث هجوم سیل بیكاران به
این بازار می گردد. فاصله زیاد قیمت از تولید تا مصرف باعث می گردد بسیاری از
تولید كنندگان خصوصا” كشاورزان  برای
افزایش سود خود  و نیزكاهش مدت نقد شوندگی
فروش محصولات خود  به این بازار روی
بیاورند.

 دستفروشی سرمایه ی كمی نیاز دارد كه در اغلب
مواقع هم بصورت اعتباری (نسیه) تهیه می گردد.ورود و خروج به آن آزاد است و نیاز به
تخصص بالایی ندارد. یك شغل پاره وقت كه دارای انعطاف بالا از نظر حضور در محل كار
است و برای كسانی كه توان حضور مداوم و منظم در كارهای سازمان یافته را ندارد یك
شغل خوب محسوب می گردد. مانند دانشجویان و دانش آموزان، مادران سرپرست خانوار كه
در بیشتر مواقع سواد پایینی هم دارند و امكان اشتغال در بخش دیگری را ندارند، كشاورزان
كه همواره با بیكاری فصلی مواجه هستند، كسانی كه درآمدشان كفایت لازم را برای
امرار معاش ندارد، افراد بد سرپرست و بدون سرپرست هم از فعالین این بخش هستند. با
وجود آنكه محصولات گاهی تا ۳۰۰ درصد و حتی بیشتر از آن تورم قیمتی را تجربه می
كنند، این بازار بسیار پر رونق است.و كمی تخفیف مشتریان را بسادگی جذب می كند.

دستفروشان در
كشوری كه هزینه های سرباری چون اجاره، مالیات، عوارض و نرخ سود بانكی بالایی را
دارند رونق بیشتری دارد .چون این هزینه ها برای دستفروشان متصور نیست. و آنها می
توانند كالاهای خود را از این گونه هزینه مصون بدارند. و به نوعی آنها را دور
بزنند .در كشور ما درحالی كه در برخی نقاط قیمت یك مغازه حتی بیش از ۳٫۵ میلیارد
تومان است، یعنی در حدود ۱۰۰میلیون دلار، ظهور و رواج دستفروشی امری بدیهی خواهد
بود.

در بسیاری از
مواقع حضور دستفروشان باعث تعادل و كاهش قیمتها و نیز از بین رفتن انحصار می شود. شاغلین
در این بخش در بسیاری از موارد از دهكهای پایین درآمدی جامعه هستند. نیازهای بسیار
زیادی به برآورده شدن حتی نیازهای فیزیولوژیك خود دارند و هیچ سازمانی هم مسئولیت
حمایت از آنها را برعهده ندارد. هر چند ساماندهی آنها می تواند برخی از مشكلات را
كاهش دهد اما هم بسیار دشوار است و هم ممكن است بسادگی مورد سوء استفاده قرار
گیرند. توزیع كالاهای قاچاق، تقلب ، كالاهای نامرغوب یا تاریخ مصرف گذشته و فاسد
می تواند از تبعات حضور این قشر در بازار باشد.

اما مطمئن
هستیم برخورد قهری و نسجیده و حتی قتل آنها هم، حوادث دردناكی است كه بحران معیشت
را در این گروه از افراد جامعه حل نخواهد كرد.

چه بخواهیم و
چه نخواهیم دستفروشی یك راه حل برای سرپوش گذاشتن بر بحرانهای اجتماعی و اقتصادی
بزرگتر است. و حذف آنها فقط صورت مساله را پاك می كند . در شرایطی كه نظام توزیع
كشور با چالشهای بزرگ مواجه است و در حقیقت دارای بزرگترین مفساد اقتصادی است

می
توان از دستفروشان برای توزیع مویرگی و كاهش فاصله تولید تا مصرف و كاهش بسیار
زیاد قیمتها استفاده كرد و با ساماندهی اینچنینی این گروه از فعالین اقتصاد، راه
علاج بیماری مزمن اقتصاد در بخش توزیع را پیدا و درمان كرد.

(مجید گودرزی-مدرس
مدیریت مالی دولتی)